پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی(Research Institute for Architectural Culture and Art – Jihad Daneshgahi)
در دنیای پرشتاب و دانش‌محور امروز، نهادهای پژوهشی نقش بی‌بدیلی در ارتقای سطح علمی، فرهنگی و هنری کشورها دارند. «پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی» به عنوان یکی از ارکان علمی کشور، بستری تخصصی برای پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در حوزه‌های فرهنگ، هنر، معماری و طراحی شهری فراهم کرده است. این پژوهشکده از زیرمجموعه‌های جهاد دانشگاهی محسوب می‌شود و با تمرکز بر شناخت هویت ایرانی-اسلامی، به دنبال راه‌حل‌های بومی‌سازی در طراحی معماری، شهرسازی و هنر معاصر است.
رسالت و اهداف پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی
پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای کشور در زمینه‌ی بازشناسی هویت معماری و هنر ایرانی‌اسلامی، توسعه پژوهش‌های کاربردی و تولید دانش بومی تأسیس شده است. اهداف کلیدی این پژوهشکده عبارت‌اند از:
- ارتقاء سطح پژوهش‌های نظری و کاربردی در حوزه معماری ایرانی-اسلامی
- توسعه مطالعات فرهنگی مرتبط با معماری و شهرسازی
- ارتقاء گفتمان هنر و فرهنگ در طراحی شهری
- تربیت و توانمندسازی پژوهشگران و طراحان معماری و شهرسازی
- تعامل با نهادهای علمی، فرهنگی و شهری برای سیاست‌گذاری‌های مؤثر
این اهداف بر پایه اصول نوآوری، بومی‌سازی، توسعه پایدار و ترویج الگوی معماری ایرانی ـ اسلامی بنا شده‌اند.
ساختار و گروه‌های پژوهشی فعال در پژوهشکده
پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی از چندین گروه تخصصی تشکیل شده است که هر یک با تمرکز بر بخشی از دانش و فرهنگ، به پژوهش، طراحی و ترویج می‌پردازند:
۱. گروه پژوهشی هنر و فرهنگ شهری
این گروه با تمرکز بر تعاملات اجتماعی، رفتارهای شهری، فضاهای عمومی و بازخوانی عناصر فرهنگی در معماری، پروژه‌هایی در حوزه‌های هنر محیطی، فرهنگ‌سازی معماری، گرافیک شهری و زیباسازی محیط‌های عمومی اجرا می‌کند.
۲. گروه معماری و شهرسازی اسلامی
با رویکردی انتقادی نسبت به الگوهای غربی شهرسازی، این گروه تلاش می‌کند تا عناصر هویتی شهر ایرانی ـ اسلامی را شناسایی و بازآفرینی کند. طراحی الگویی برای محله‌های اسلامی، بازطراحی فضاهای عبادی، و تحلیل معماری مساجد از جمله فعالیت‌های محوری این گروه است.
۳. گروه حفاظت و احیای میراث معماری ایران
یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های پژوهشکده، حفاظت و مستندسازی آثار تاریخی و فرهنگی معماری ایران است. پروژه‌های مستندنگاری، تحلیل ساختارهای بومی، مطالعات مصالح سنتی و کاربرد فناوری نوین در بازسازی بناهای تاریخی از برنامه‌های کلیدی این گروه پژوهشی هستند.
فعالیت‌ها و دستاوردهای کلیدی پژوهشکده
در طول سال‌های فعالیت، پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی موفق به اجرای پروژه‌های متعددی شده است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- طراحی الگویی از مدرسه اسلامی با رویکرد هویت‌محور در شهر تهران
- اجرای طرح جامع زیباسازی شهری در چند کلان‌شهر
- مستندنگاری بیش از ۱۵۰ بنای تاریخی در استان‌های مختلف کشور
- برگزاری همایش ملی “هویت در معماری معاصر ایران” با مشارکت اساتید برجسته
- انتشار نشریه علمی ـ پژوهشی «مطالعات هنر و معماری بومی»
این دستاوردها نمایانگر تعهد پژوهشکده به توسعه علمی، فرهنگی و هنری کشور هستند.
همکاری‌های علمی و بین‌المللی پژوهشکده
پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی به منظور ارتقاء کیفیت پژوهش‌ها و تبادل تجربیات، همکاری نزدیکی با نهادهای داخلی و بین‌المللی دارد. برخی از مهم‌ترین این همکاری‌ها عبارت‌اند از:
- مشارکت با دانشگاه تهران، دانشگاه علم و صنعت، و دانشگاه هنر
- همکاری با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
- پروژه‌های مشترک با انستیتو گوته آلمان، دانشگاه‌های ایتالیا و ترکیه
- عضویت در شبکه‌های بین‌المللی پژوهش در حوزه میراث فرهنگی و معماری پایدار
جایگاه پژوهشکده در ترویج معماری پایدار و بومی
معماری پایدار و بومی از ارکان اصلی توسعه متوازن شهری است. پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی با تمرکز بر اصول زیست‌محیطی، اقلیم‌محور و فرهنگ‌محور در طراحی، تلاش می‌کند تا جایگزینی مناسب برای معماری غرب‌گرایانه و مصرف‌زده ارائه دهد. برخی از پروژه‌های طراحی مسکن روستایی، مدارس کم‌مصرف و اماکن مذهبی اقلیم‌محور نمونه‌ای از تحقق این رویکرد هستند.
اهمیت راهبردی پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی
پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی نه‌تنها مرکزی پژوهشی، بلکه نهادی تأثیرگذار در سیاست‌گذاری فرهنگی، طراحی معماری و آموزش نیروی متخصص است. این پژوهشکده با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی کشور و تکیه بر میراث غنی ایران، گام‌هایی استوار در جهت بازیابی هویت معماری اسلامی ـ ایرانی برداشته است.
در آینده‌ای نه‌چندان دور، انتظار می‌رود این نهاد نقش برجسته‌تری در جهت‌دهی به معماری شهری ایران، ترویج فرهنگ بومی و ارائه الگوهای طراحی انسان‌محور ایفا کند.
پرسش‌های متداول (FAQ)
پژوهشکده فرهنگ و هنر معماری ـ جهاد دانشگاهی زیر نظر کدام نهاد فعالیت می‌کند؟
این پژوهشکده زیرمجموعه‌ای از سازمان جهاد دانشگاهی است و فعالیت‌های آن در چارچوب سیاست‌های علمی کشور تعریف می‌شود.
آیا این پژوهشکده تنها در تهران فعالیت دارد؟
خیر، اگرچه دفتر مرکزی در تهران واقع است، اما پروژه‌هایی در سطح ملی و استانی در حال اجرا دارد.
چه تفاوتی بین این پژوهشکده با دانشکده‌های معماری وجود دارد؟
پژوهشکده بیشتر بر پژوهش‌های کاربردی و سیاست‌گذاری تمرکز دارد، در حالی‌که دانشکده‌ها بیشتر بر آموزش دانشجویان تمرکز می‌کنند.
آیا همکاری با بخش خصوصی در حوزه طراحی و مشاوره انجام می‌شود؟
بله، پژوهشکده در برخی پروژه‌های معماری و طراحی شهری با شهرداری‌ها، بخش خصوصی و سازمان‌های غیرانتفاعی همکاری می‌کند.
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های ضروری با * مشخص شده‌اند.